روزی به نام بناهای تاریخی/ از آسیبهای میراث فرهنگی غافلیم
تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۴۸۶۹۳
روز ۱۸ آوریل (۳۰ فروردین) از سوی شورای بینالمللی بناها و محوطههای تاریخی (ایکوموس) به عنوان «روز جهانی بناها و محوطههای تاریخی» گرامی داشته میشود. «روز جهانی بناها و محوطهها» فرصتی برای ارتقای آگاهی و اهتمام جامعه جهانی به شناخت و حفاظت از بناها و محوطههای تاریخی است.
شورای بینالمللی بناها و محوطههای تاریخی همهساله در قالب برنامههای حفاظت جهانی، پیامی را به عنوان توصیه و راهبردی برای اقدام و عمل اعلام میکند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
همچنین سال ۲۰۲۴ میلادی شصتمین سال شکلگیری «منشور بینالمللی حفاظت و مرمت بناها و محوطهها (منشور ونیز)» به عنوان یکی اسناد پایه راهبردی برای همافزایی جهانی در شناخت و حفاظت از بناها و محوطههای تاریخی و تشکیل شورای بینالمللی بناها و محوطههای تاریخی (ایکوموس) است.
در این ارتباط ایکوموس، پیام و شعار جهانی امسال را «بحرانها و منازعات از دریچه منشور ونیز» نامگذاری کرده است. این شورا از کشورها خواسته است که به سیر تکاملی حفاظت از محیط زیست در این ۶ دهه بپردازند،تأثیرات منشور ونیز بر روی عملکرد حفاظت از میراث فرهنگی در سراسر جهان را ارزیابی کنند و تناسب منشور ونیز را در مواجهه با چالشهای شرایط اضطراری آب و هوایی، درگیریها و بلایای طبیعی، بررسی و در مورد آن گفتگو کنند.
روز جهانی بناها و محوطههای تاریخی در ایران
ایران به عنوان کشوری غنی در حوزه تاریخ، فرهنگ و هنر یکی از مهمترین مناطق دنیا در وجود آثار تاریخی شناخته میشود و آثار متعددی در سراسر کشور وجود دارد که نشات گرفته از تاریخ و تمدن کهن آن است و ما به عنوان امانتداران فعلی این گنجینهها وظیفه حفظ و انتقال آن به نسلهای آینده را بر عهده داریم که باید در این مسیر کوشا بوده و تاریخ جهان را به آیندگان منتقل کنیم.
همگام با جامعه جهانی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال پیش رو با سرلوحه قرار دادن شعار «تابآوری بناهای تاریخی در برابر بحرانهای طبیعی» نظیر سیل، زلزله، فرونشست و... به دنبال همکاری با جوامع محلی، مراکز علمی، و نهادهای مدیریت بحران در کشور برای «ارتقای تابآوری بناها و محوطههای تاریخی در برابر بحرانهای طبیعی و تعارضات اجتماعی» و «خوانش و عرضه دانش سنتی نهفته در میراث فرهنگی برای مقابله با بحرانهای طبیعی» است.
در دهههای گذشته وقوع انواع سوانح طبیعی در مناطق مختلف کشور توانسته است خسارتهای قابل توجه و غیرقابل جبرانی به بناهای تاریخی به جامانده از قرنهای گذشته وارد آورد. در این میان برخی از حوادث مانند زلزله، فرونشست و سیل نقش بیشتری در آسیبپذیری این گونه آثار داشتهاند. هر چند که عوامل انسانی هم با ثبت یادگاری بر تن بناهای تاریخی یا انداختن ترقه در چهارشنبهسوری و کارهای دیگر زیانهای جبرانناپذیری را به بناهای تاریخی تحمیل کردهاند. زیانهای که به دلیلی بیتوجهی مسئولین، گستردگی و تعدد بناهای تاریخی در کشور و بودجه ناکافی گاهی غیرجبران است.
مدیرکل حفظ و احیای بناها محوطهها و بافتهای تاریخی درباره حفاظت از بناهای تاریخی گفت: یکی از برنامههای جدی وزارت میراثفرهنگی در سال ۱۴۰۳ رسیدگی به بحث فرونشست است. در زمینه مدیریت بحران تکالیفی داریم که باید جدی ورود کنیم و اعتقاد داریم در این راه توجه به وجه دانش سنتی بسیار مهم است.
حفاظت از بناهای تاریخی برنامهای مستمر است
او توضیح داد: منشور ونیز تاکید میکند که حفاظت برنامهای مستمر است و موضوع استفاده از بناهای تاریخی برای مقاصد مفید اجتماعی را بازگو میکند و به بحثهای جدی کاربری و بهرهبرداری که امروز درگیر آن هستیم، میپردازد. نکته مهم این است که این سند مربوط به سال ۱۹۶۴ است؛ یعنی وقتی این واژگان را در قامت سال ۱۹۶۴ میبینیم بسیار ارزشمند است. حفاظت از شرایط محیطی اثر را ضامن محافظت از اثر میداند.
داوری ضمن اشاره به بخشهای مختلف و مهم منشور ونیز گفت: این منشور مادههای مختلفی دارد و من ماده ۹ را بسیار دوست دارم؛ معتقدم برای زمانه خودش بسیار ارزشمند بوده است. این ماده بیان میکند که فرایند مرمت عملیاتی تخصصی است که هدف آن محافظت و آشکار ساختن ارزش زیباشناختی و تاریخی اثر بر پایه احترام به مصالح اصلی و اسناد اصیل است و میگوید مرمت باید در نقطهای متوقف شود که حدس و گمان آغاز میشود. در این مورد هر اقدام گریزناپذیری که صورت میگیرد باید از ترکیب معمارانه اصلی متمایز بوده و مهر زمان را بر خود داشته باشد.
مدیرکل حفظ و احیای بناها محوطهها و بافتهای تاریخی بیان کرد: ماده ۱۰ درباره موضوع مورد علاقه امروز متخصصان صحبت میکند که فناوریهای نوین است و البته استفاده از این فناوریها را توصیه نمیکند و به نوعی در ذاتش پرهیز جدی از این موضوع وجود دارد، مگر اینکه فنون سنتی پاسخگوی این ماجرا نباشد. این ماده میگوید باید پیشینه اثر را بدانند و اگر ندانند انگار اثر را مجدد ساختهاند. جایی که فنون سنتی پاسخگو نباشند، استحکامبخشی یک اثر از طریق فنون امروزی مشروط بر اینکه کارایی آن از طرق علمی و تجربی به اثبات رسیده باشد، میتواند جوابگو باشد.
او خاطرنشان کرد: از بین بالغ بر ۳۴هزار اثر ثبتی، ۱۹هزار محوطه تاریخی داریم که شرایط و میزان آسیبپذیری آنها بسیار متفاوت است. محوطههای تاریخی با آسیبهای بسیاری مواجهند که در موارد زیادی از آنها غافل بودهایم، اما حسب دستور وزیر میراثفرهنگی یکی از اولویتهای برنامه ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ محفاظت از محوطهها است.
داوری اظهار کرد: مستندسازی و گزارشهای تحلیلی و نقدگرایانه مهم است. منشور ونیز سندی مربوط به سال ۱۹۶۴ است و باید بررسی کنیم در این زمینه چقدر پیشرفت داشتهایم. همه در هر جایگاهی که هستیم کلید واژهها را به ذهن بسپاریم، تکرار آنها به مواجهه و عملمان در این حوزه کمک میکند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری میراث و گردشگریمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: بناهای تاریخی میراث فرهنگی بنا ها و محوطه های تاریخی بنا ها و محوطه ها بناهای تاریخی میراث فرهنگی حفاظت از بنا بین المللی بحران ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۴۸۶۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
میراث فرهنگی اجازه انتقال آب از روستای تاریخی گیسک را نمیدهد
محمد اسلامی گفت: در پاسخ به کسانی که میگویند میراث فرهنگی باعث خشک شدن درختان روستای تاریخی گیسک شده، باید بگویم که این یک ادعای گمراهکننده از سوی افرادی بود که آب این روستا را قبلا برای مصارف در اراضی دیگر انتقال داده بودند.
وی افزود: ما پیگیر موضوع برای بازگشت آب به روستا و زنده شدن محیط سبز و زیبای روستا هستیم و به هیچ عنوان اجازه انتقال باقیمانده آب را حتی به نزدیکترین اراضی مجاور هم نمیدهیم.
رئیس میراث فرهنگی شهرستان زرند با اشاره به تغییر مسیر آب روستا که اخیرا رخ داده، گفت: پس از گزارش مردمی، بلافاصله به روستای تاریخی گیسک رفتیم و با مشاهده جاری شدن آب در جوی وسط روستا که از بالاترین قسمت ساخت و ساز تا استخر محوطه جنب بود، خیلی خوشحال شدم، چون یکی از زیباترین حالات در این روستای گردشگری _تاریخی، جاری بودن آب در این جویبار است.
وی اظهار کرد:، اما مطلع شدیم قصد احتمالی کشاورزان انتقال این آب از طریق لوله به مناطق دیگر است لذا به اطلاع تمام دوستداران میراث فرهنگی خصوصا علاقمندان به روستای تاریخی گیسک میرسانم که حفظ بافت تاریخی و منظر فرهنگی و طبیعی روستا از وظایف میراث است و اجازه تغییر در ماهیت فیزیکی چه در بخش ساختمانها چه در بخش محیط و کشاورزی را نخواهد داد.
اسلامی تاکید کرد: طبق قانون، زمانی که یک اثر به ثبت ملی میرسد هرچند هیچ تغییری در مالکیت آن بنا اتفاق نخواهد افتاد، اما تغییر در شکل و محتوای آن اثر و نیز عرصه و حرایم آن غیرقانونی خواهد بود و عامل یا عوامل دخیل در هر اتفاقی تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان زرند افزود: به استناد قانون، تخریب بناهای تاریخی مجازاتهای بسیار سختی به همراه دارد و بعضا از آن بعنوان جرمی همسان با جرمهای امنیتی یاد میشود.
روستای گیسک شهرستان زرند بر اثر زمینلرزه سال ۱۳۵۶ ویران شد و بازماندگان زلزله با کمک دولت وقت در یک کیلومتری روستای ویران شده، خانههایی بنا کردند (نام روستای جدید شهرک طالقانی است).
قرار گرفتن روستا در دامنه کوه و معماری طبقاتی آن، خانههای سرخ رنگ، وجود تالارها و بازارچههای زیرزمینی، عدم آواربرداری موجب شد این روستا به اکوموزه تبدیل شود.
میراث فرهنگی این روستای ویران شده را ثبت و به سایت گردشگری تبدیل کرده است.
روستای گیسک بزرگترین روستای خالی از سکنه ایران است و یکی از جاذبههای دیدنی در شمال کرمان است.
باشگاه خبرنگاران جوان کرمان کرمان